Στις 2 Μαΐου 2019, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) συζήτησε ένα έγγραφο στρατηγικής που περιγράφει μια στρατηγική για να κατευθύνει τη δέσμευση του ΔΝΤ σε θέματα κοινωνικών δαπανών για να ενισχύσει την αποτελεσματικότητά του.
Το έγγραφο Στρατηγική για τη δέσμευση του ΔΝΤ για κοινωνικές δαπάνες περιγράφει το πεδίο, τους στόχους και τα όρια της δέσμευσης και παρέχει καθοδήγηση σχετικά με το πότε και πώς θα ασχοληθούν με τις κοινωνικές δαπάνες. Η στρατηγική ενημερώθηκε με ανάλυση ιστορικού, ευρείες διαβουλεύσεις και η Εκτελεστική Επιτροπή ενέκρινε τις συστάσεις της Έκθεσης του Διεθνούς Γραφείου Αξιολόγησης (IEO) του 2017 με θέμα «Το ΔΝΤ και η Κοινωνική Προστασία».
Το έγγραφο επισημαίνει ότι το ενδιαφέρον για θέματα κοινωνικών δαπανών εντάθηκε τις τελευταίες δεκαετίες -ιδίως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση- αντικατοπτρίζοντας τις ανησυχίες για την αύξηση της ανισότητας και την ανάγκη υποστήριξης των φτωχών και ευάλωτων νοικοκυριών. Οι κοινωνικές δαπάνες αποτελούν επίσης βασικό μοχλό πολιτικής για την επίτευξη της παγκόσμιας δέσμευσης για στήριξη της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς μέσω των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη του 2030 και για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων προκλήσεων από τις δημογραφικές αλλαγές, τις τεχνολογικές εξελίξεις και την κλιματική αλλαγή.
Σε αυτό το πλαίσιο, το έγγραφο καταγράφει την κλιμάκωση των εργασιών του ΔΝΤ για τις κοινωνικές δαπάνες. Οι αναλυτικές εργασίες υπογράμμισαν τη σχέση μεταξύ ανισότητας και ανάπτυξης, τον σημαντικό ρόλο των κοινωνικών δαπανών στην προώθηση της διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και τις απαιτήσεις για την επίτευξη των SDG στην εκπαίδευση και την υγεία. Συνεπώς, οι δραστηριότητες επιτήρησης και δανειοδότησης του ΔΝΤ έχουν όλο και περισσότερο τονίσει τη συνεκτίμηση της ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης «πατώματος» κοινωνικών δαπανών σε προγράμματα που υποστηρίζονται από το ΔΝΤ. Έχει επίσης ενισχυθεί η συμμετοχή σε θέματα ανισότητας στην εποπτεία, καθώς και αυξημένη τεχνική βοήθεια για την επέκταση των δημοσιονομικών πόρων που διατίθενται για κοινωνικές δαπάνες.
Το έγγραφο εκθέτει μια στρατηγική βασισμένη στις βέλτιστες πρακτικές για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή του ΔΝΤ σε θέματα κοινωνικών δαπανών, μεταξύ των οποίων: (i) η δέσμευση που καθοδηγείται από την αξιολόγηση της μακροκρισίας ενός συγκεκριμένου θέματος κοινωνικών δαπανών και την εξέταση αυτού του ζητήματος σε ένα ΔΝΤ- καθώς και από την ύπαρξη εσωτερικής εμπειρογνωμοσύνης (ii) ενισχυμένη συνεργασία με τα διεθνή ιδρύματα ανάπτυξης (iii) ενίσχυση του σχεδιασμού και των προϋποθέσεων του προγράμματος iv) σαφέστερη καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση στοχοθετημένων και καθολικών μεταφορών στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συζήτησης σχετικά με την αποτελεσματικότητα του δικτύου κοινωνικής ασφάλισης και v) καλύτερες επικοινωνίες, μεταξύ άλλων με την αξιοποίηση της συμβολής ενός ευρέος φάσματος ενδιαφερομένων μερών.
Η εφαρμογή της στρατηγικής θα συνοδεύεται από λεπτομερείς και βαθμιαία εξελισσόμενες κατευθυντήριες γραμμές προς το προσωπικό, αντανακλώντας τον εξελισσόμενο χαρακτήρα των θεμάτων κοινωνικών δαπανών και τα αναδυόμενα διδάγματα από τις εμπειρίες μεταξύ των χωρών.
Αξιολόγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής
Εκτελεστικοί Διοικητικοί Σύμβουλοι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την προτεινόμενη στρατηγική για τον προσανατολισμό του Ταμείου σε θέματα κοινωνικών δαπανών Σημείωσαν ότι το Ταμείο έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την αντιμετώπιση των κοινωνικών δαπανών κατά τα τελευταία έτη και ότι το προτεινόμενο πλαίσιο αναμένεται να ενισχύσει τη δέσμευση του Ταμείου για τα θέματα κοινωνικών δαπανών, καθιστώντας τον πιο συστηματικό και αποτελεσματικό στην παρακολούθηση και στα προγράμματα που υποστηρίζονται από τα Ταμεία. Οι Διευθυντές εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το γεγονός ότι η στρατηγική αντανακλούσε διαβουλεύσεις με ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων, μεταξύ των οποίων η κοινωνία των πολιτών, οι ακαδημαϊκοί και τα διεθνή αναπτυξιακά ιδρύματα.
Οι διευθυντές παρατήρησαν ότι τα θέματα κοινωνικών δαπανών έχουν αποκτήσει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για την ένταξη του Ταμείου, αντανακλώντας την αυξανόμενη έμφαση στην ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, ιδίως μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Σημείωσαν ότι οι κοινωνικές δαπάνες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην προστασία των ευάλωτων ομάδων, στην υποστήριξη της κοινωνικής και πολιτικής σταθερότητας, στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων τόσο του εισοδήματος όσο και των ευκαιριών, στην εξομάλυνση της κατανάλωσης κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής και στη σταθεροποίηση της ζήτησης ενόψει οικονομικών κρίσεων. Οι διευθυντές θεωρούν ότι οι κοινωνικές δαπάνες είναι κρίσιμες για την επίτευξη των δεσμεύσεων στο πλαίσιο των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη του 2030 και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων πολιτικής από τις δημογραφικές, τεχνολογικές και διαρθρωτικές αλλαγές.
Οι διευθυντές εκτιμούν ότι η προτεινόμενη στρατηγική θα καθοδηγείται από την αξιολόγηση της μακροκρισίας συγκεκριμένων θεμάτων κοινωνικών δαπανών. Συμφώνησαν ότι οι κοινωνικές δαπάνες μπορούν να καταστούν μακροκριτικές μέσω τριών καίριων καναλιών: δημοσιονομική βιωσιμότητα, επαρκής δαπάνη και αποτελεσματικότητα των δαπανών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι Διευθυντές υπογράμμισαν την ανάγκη για ένα αρκετά λεπτομερές πλαίσιο για την αξιολόγηση της μακροκρισίας. Οι Διευθυντές τόνισαν ότι το προσωπικό θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει συμβουλές πολιτικής σχετικά με τη βιώσιμη χρηματοδότηση των κοινωνικών δαπανών, με μεγαλύτερη εστίαση στην ποιότητα αυτών των δαπανών για τη βελτίωση των κοινωνικών αποτελεσμάτων. Οι Διευθυντές τόνισαν επίσης τη σημασία της στήριξης τόσο της εποπτείας όσο και της παροχής συμβουλών σχετικά με τις πολιτικές προγραμμάτων για τις κοινωνικές δαπάνες με ενδελεχή αναλυτική εργασία, όπως αρμόζει και υποστηριζόμενη από την ανάπτυξη ικανοτήτων, όπου αυτό είναι απαραίτητο. Οι διευθυντές σημείωσαν τη σημασία της τεχνικής βοήθειας για τη διασφάλιση της επαρκούς διαθεσιμότητας και ποιότητας των δεδομένων και για να συμβάλουν στη δημιουργία φορολογικού χώρου – τόσο μέσω της εγχώριας κινητοποίησης των εσόδων όσο και μέσω της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των δαπανών – για τη χρηματοδότηση των αυξήσεων των κοινωνικών δαπανών όπου χρειάζεται. Ορισμένοι διευθυντές σημείωσαν ότι οι διανεμητικές επιδράσεις της φορολογίας και άλλων πηγών εσόδων πρέπει να εξεταστούν μαζί με τις επιπτώσεις των κοινωνικών δαπανών.
Οι Διευθυντές χαιρέτισαν την αποσαφήνιση των συμβουλών του Ταμείου σχετικά με τη χρήση καθολικών και στοχοθετημένων κοινωνικών παροχών, οι οποίες πρέπει να συζητηθούν στο πλαίσιο της συνολικής αποτελεσματικότητας του δικτύου κοινωνικής προστασίας. Σημείωσαν ότι η χρήση καθολικών και στοχοθετημένων μεταφορών θα πρέπει να εξαρτάται από τις προτιμήσεις και τις συνθήκες των χωρών, ενώ θα είναι συνεπής με τους φορολογικούς και διοικητικούς περιορισμούς.
Οι διευθυντές συμφώνησαν ότι θα μπορούσε να ενισχυθεί ο σχεδιασμός των προγραμμάτων και των προϋποθέσεων που υποστηρίζονται από τα Ταμεία – τόσο στα προγράμματα που υποστηρίζονται από το PRGT όσο και στο GRA – με μεγαλύτερη εστίαση στα μέτρα για την αντιστάθμιση των δυσμενών επιπτώσεων της προσαρμογής στα φτωχά και ευάλωτα νοικοκυριά και για την ενίσχυση των πολιτικών και κοινωνικών βιωσιμότητα των προγραμμάτων, συμβάλλοντας έτσι στην επιτυχία του προγράμματος. Σημείωσαν επίσης ότι μπορεί να χρειαστούν ειδικοί όροι για τις κοινωνικές δαπάνες για να εξασφαλιστεί η επάρκειά τους και υπογράμμισε τη σημασία της σταθερότητας. Στο πλαίσιο αυτό, οι Διευθυντές ζήτησαν επίσης κατάλληλη μεταρρύθμιση των μεταρρυθμίσεων για τον περιορισμό των επιπτώσεων στους ευάλωτους πληθυσμούς, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η φύση και η έκταση των προϋποθέσεων πρέπει να ενημερώνονται από το μακροοικονομικό πλαίσιο μιας χώρας, από πολιτικές οικονομίες και από κοινωνικούς στόχους.
Οι διευθυντές ζήτησαν βελτιωμένη συνεργασία με τους IDI, ιδίως με την Παγκόσμια Τράπεζα. Σημείωσαν ότι, ενώ το προσωπικό μπορεί να χρειαστεί να αναπτύξει κάποια εσωτερική εμπειρογνωμοσύνη, το Ταμείο θα χρειαστεί επίσης να βασιστεί σε άλλους αναπτυξιακούς εταίρους για την αντιμετώπιση των ζητημάτων κοινωνικών δαπανών εκτός των τομέων εμπειρογνωμοσύνης του. Οι Διευθυντές κάλεσαν το Τμήμα Δημοσίων Υποθέσεων να λειτουργήσει ως κόμβος για να διασφαλίσει ότι οι ομάδες χωρών μπορούν να αντλήσουν αποτελεσματικά από τον IDI και άλλους συναφείς εξωτερικούς πόρους. Συμφώνησαν ότι το προσωπικό πρέπει να εμπλακεί νωρίτερα με τους σχετικούς IDI για την ευθυγράμμιση των θεσμικών προτεραιοτήτων.
Οι διευθυντές σημείωσαν ότι η επικοινωνία αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της στρατηγικής για θέματα κοινωνικών δαπανών. Τόνισαν ότι οι καλές επικοινωνίες θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των πολιτικών του Ταμείου, προωθώντας την κατανόηση και θέτοντας ρεαλιστικές προσδοκίες για τον ρόλο του θεσμού. Στο πλαίσιο αυτό, σημείωσαν ότι οι ανακοινώσεις θα πρέπει να συζητήσουν θέματα κοινωνικών δαπανών στο ευρύτερο μακροοικονομικό περιβάλλον, να εξηγήσουν τα εμπόδια πολιτικής και τους χρηματοδοτικούς περιορισμούς, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ιδιοκτησία των χωρών.
Ενώ οι Διοικητικοί Σύμβουλοι σημείωσαν ότι το προσωπικό αναμένεται να ενισχύσει την επικέντρωσή του στις κοινωνικές δαπάνες σύμφωνα με τη συμφωνηθείσα στρατηγική, αναγνώρισαν ότι απαιτείται πιο λεπτομερής καθοδήγηση για την αποτελεσματική εφαρμογή της στρατηγικής. Προσβλέπουν στο να εκδοθεί το προσεχές σημείωμα καθοδήγησης του προσωπικού μέχρι το τέλος του 2020, το οποίο θα πρέπει να εξηγεί λεπτομερέστερα τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόζονται με συνέπεια οι βασικές έννοιες, συμπεριλαμβανομένης της μακρο-κριτικής, σε ειδικές για κάθε χώρα και τομέα ρυθμίσεις. Οι διευθυντές σημείωσαν ότι θα πραγματοποιηθούν διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά την προετοιμασία του σημειώματος καθοδήγησης προσωπικού.
