Του Γιάννη Τόλιου
διδάκτωρ οικονομικών
Η «συμφωνία των Πρεσπών» έχει αναχθεί σε κεντρικό ζήτημα της πολιτικής ζωής. Οι επικυρίαρχες δυνάμεις (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ) επιδιώκουν λύση που να ενδυναμώνει τη γεωπολιτική τους επιρροή στα Βαλκάνια (ένταξη FYROM σε ΝΑΤΟ και ΕΕ) έχοντας ως επιθετική αιχμή τη Ρωσία. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τα κόμματα του Μνημονιακά τόξου, χωρίς να αμφισβητούν την ευρω-ατλαντική επικυριαρχία, προσπαθούν με τακτικισμούς να αποκομίσουν μικροπολιτικά οφέλη. Η σωστή θεώρηση της «συμφωνίας των Πρεσπών», επιβάλλει τη διαλεκτική θεώρηση του «πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού» με όλη την ιστορική τους διάσταση.
Τι είναι πατριωτισμός;
Ο «πατριωτισμός» δεν είναι αφηρημένη έννοια, αλλά ηθική και πολιτική αρχή, που εκδηλώνεται με την αγάπη για την πατρίδα, την υπεράσπιση των λαϊκών συμφερόντων, της δημόσιας περιουσίας και φυσικού πλούτου, την υπερηφάνεια για την πολιτιστική κληρονομιά, την έμπρακτη υπεράσπιση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, την ειρήνη και την ισότιμη συνεργασία των λαών, την τιμή και το σεβασμό όσων θυσιάστηκαν για την πατρίδα, κά. Ο εθνικός μας ποιητής Γ. Ρίτσος στη «Ρωμιοσύνη» λέει χαρακτηριστικά: «τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας».! Ωστόσο η έννοια του «πατριωτισμού», από ορισμένους γίνεται προσπάθεια να ταυτιστεί με τον «εθνικισμό» και τα στενά συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης, ενώ τα «εθνικά – λαϊκά συμφέροντα» με τα συμφέροντα της ολιγαρχίας και των υπερεθνικών αφεντικών τους.
«Μακεδονικό»: Ιστορική-γεωγραφική-εθνολογική, διάσταση
Για τον απλό παρατηρητή, φαίνεται υπερβολική η αντιπαράθεση για τον όρο «Μακεδονία», αν δεν γνωρίζει τις σκοπιμότητες και προεκτάσεις που σηματοδοτεί ο όρος, όπως επίσης αν υποτιμά ή αγνοεί ιστορικά γεγονότα που βαραίνουν το συγκεκριμένο πρόβλημα. Μιλώντας με ιστορικούς όρους, η Μακεδονία, ο Φίλιππος, ο Μέγας Αλέξανδρος, κλπ, αποτελούν μέρος της αρχαίας ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας και είναι καθαρή πλαστογραφία η απόπειρα διεκδίκησης από τους ηγέτες της FYROM. Αρκεί να θυμίσουμε τη γνωστή φράση του Μ. Αλεξάνδρου, στη σύνοδο της Κορίνθου (335 πχ) πριν ξεκινήσει για την εκστρατεία στη Μ. Ασία, όπου ανάφερε ότι «παραβρέθηκαν εκπρόσωποι όλων των Ελλήνων πλην των Λακεδαιμονίων».!!
Ωστόσο στο διάβα των αιώνων, η «Μακεδονία» των επιγόνων του Αλεξάνδρου, κατελήφθη από τους Ρωμαίους, ενώ αργότερα αποτέλεσε μέρος του Βυζαντίου. Τον 7ον αιώνα μ.χ. έχουμε μετακίνηση των Σλάβων στα Βαλκάνια (έφτασαν ως τη νότια Ελλάδα), ενώ μετά την πτώση του Βυζαντίου, η περιοχή αποτέλεσε επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με πολλά ιδιαίτερα τοπωνύμια. Μετά τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τους Βαλκανικούς πολέμους 1912-13, η περιοχή «Μακεδονία», με βάση τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913), χωρίστηκε σε τρία μέρη λαμβάνοντας υπ’ όψιν (κατά προσέγγιση) την εθνολογική τους σύνθεση. Η Ελλάδα πήρε το μεγαλύτερο μέρος (51,8%) τη σημερινή Μακεδονία, η Σερβία (38%) την περιοχή FYROM, η Βουλγαρία (9,4%) την περιοχή «Πυρίν» και ένα πολύ μικρό μέρος (0,8%) πήγε στην Αλβανία. Με βάση το συγκεκριμένο γεγονός, παρ’ ότι ιστορικά ο όρος «Μακεδονία» ανήκει αποκλειστικά στην Ελλάδα, από «γεωγραφική άποψη» και «εθνολογική σύνθεση», της ανήκει μόνο εν μέρει, όπως το ίδιο ισχύει για τη FYROM.!
Παρ’ ότι στην αρχική διαίρεση της περιοχής, με βάση τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, υπήρχαν σε κάθε τμήμα της στοιχεία άλλων εθνοτήτων (πχ. έλληνες στην Αν. Ρωμυλία, σλαβομακεδόνες σε παραμεθόριες περιοχές της Δυτ. Μακεδονίας, κά), στην πορεία λόγω των μετακινήσεων, των αποτελεσμάτων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, συντελέστηκε σταδιακά η ομοιογενοποίηση των πληθυσμών. Από την άλλη με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1991, η τότε «Δημοκρατία της Μακεδονίας» ονομάστηκε προσωρινά FYROM και πληθυσμιακά αποτελείται από σλαβομακεδόνες και μια ισχυρή μειονότητα αλβανών. Η ηγεσία της FYROM διεκδικούσε μέχρι πρότινος την αποκλειστική χρήση του όρου «Μακεδονία», ως ιστορική συνέχεια της Μακεδονίας του Φιλίππου, Μ. Αλεξάνδρου κλπ. Το ουσιαστικό ζήτημα πίσω από αυτή τη «φαντασίωση», ήταν ο «αλυτρωτισμός», οι εδαφικές διεκδικήσεις και η επαναχάραξη συνόρων σε βάρος της Ελλάδας, κά.
Στο όνομα δήθεν της επίλυσης του προβλήματος, έρχεται «σφήνα» η παρέμβαση των ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ, οι οποίες με τη συμφωνία Τσίπρα-Ζάεφ, στηρίζουν μια «σολομώντια λύση» (συμφωνία των Πρεσπών) έχοντας βασική επιδίωξη την ενίσχυση της κυριαρχίας τους στη Βαλκανική με αιχμή τη Ρωσία. Παρ’ ότι η κυβέρνηση Ζάεφ έδειξε ένα ρεαλισμό (αναγνώρισε ως ελληνική την πολιτιστική κληρονομιά της αρχαίας Μακεδονίας, δεν θέτει θέμα επαναχάραξης συννόρων, κά), υπάρχουν τα θέματα της «ιθαγένειας» και της «γλώσσας» (ως «μακεδονική»), γεγονός που υπονομεύει το «erga omnes» της ονομασίας «Βόρεια Μακεδονία», αφήνοντας …«ουρές» για πιθανές εδαφικές διεκδικήσεις στο μέλλον.
Η ευθύνη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στο ότι αποδέχτηκε αυτές τις ρυθμίσεις και κυρίως την αποδοχή της επικυριαρχίας των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ- Γερμανίας, που δεν είναι σε όφελος ούτε του ελληνικού λαού, ούτε του λαού της γειτονικής χώρας. Αντίθετα η ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ ενισχύει την επιθετική αιχμή των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, υπονομεύει τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και λειτουργεί ως παράγοντας αστάθειας για την Ελλάδα και τους γειτονικούς λαούς. Η επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών (Ελλάδας-FYROM) χωρίς τις «ουρές» των Πρεσπών, θα αποτελούσε φερέγγυα λύση, για εδραίωση των σχέσεων καλής γειτονίας και ισότιμης συνεργασίας μεταξύ τους, χωρίς επικυριαρχία των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Κατά συνέπεια οι αντιρρήσεις και οι επικρίσεις των «συστημικών» κομμάτων (ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, Ποτάμι, ΑΝΕΛ, Χ.Α. κά), είναι «εν πολλοίς» υποκριτικές, διότι στην ουσία δεν υπερασπίζονται τα λαϊκά συμφέροντα. Παρ’ ότι ομνύουν στον «πατριωτισμό», ενδιαφέρονται κυρίως για τη νομή της εξουσίας, την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της άρχουσας ελίτ (πολιτική μεταμνημονιακής λιτότητας και επιτροπείας) και ταυτίζονται με τις στρατηγικές επιδιώξεις των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-Γερμανίας στην περιοχή των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής.
Υπάρχει έδαφος για βιώσιμη λύση στο «Μακεδονικό»;
Το πρώτο βήμα στην αναζήτηση μιας βιώσιμης λύσης, είναι οι απ’ ευθείας συνεννοήσεις μεταξύ των δύο χωρών, για κοινά αποδεκτή ονομασία για κάθε χρήση (erga omnes) και προς κάθε κατεύθυνση (εσωτερικό και εξωτερικό), η οποία θα καλύπτει εκτός από το όνομα, την ιθαγένεια και τη γλώσσα και θα προωθεί την ισότιμη και αμοιβαία επωφελή συνεργασία των λαών, μακριά από τις επιδιαιτησίες των αμερικανών, νατοϊκών και ευρωπαίων ιμπεριαλιστών. Η υιοθέτηση μια τέτοιας λύσης και η έγκριση της μέσω δημοψηφισμάτων και στις δύο χώρες, θα εξασφάλιζε μια αληθινά βιώσιμη λύση, πραγματικά πατριωτική, σε όφελος του ελληνικού λαού, του λαού της FYROM και των γειτονικών λαών της Βαλκανικής. Αντίθετα η προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος με εκατέρωθεν τροφοδότηση των «αστικών εθνικισμών» και την υποστολή της υπεράσπισης των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αφήνει χώρο στην ενίσχυση των εθνικισμών και από τις δύο πλευρές. Η επίλυση του προβλήματος πρέπει να γίνει στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου, του απαραβίαστου των συνόρων, της αποφυγής προκλήσεων και τυχοδιωκτισμών και κατάργησης των σχέσεων επικυριαρχίας των ιμπεριαλιστών, που ακυρώνουν στην πράξη την εθνική ανεξαρτησία και τη λαϊκή κυριαρχία.
Σήμερα στην ελληνική κοινωνία αναπτύσσεται μια μεγάλη κοινωνική πόλωση, όπου το πατριωτικό-εθνικό, διαπλέκεται στενά με το ταξικό-διεθνιστικό. Ο κύριος όγκος των αστικών δυνάμεων υποστηρίζει την πολιτική των μνημονίων και της παραμονής στην ευρωζώνη και την ΕΕ. Πίσω από την πολιτική της «πάση θυσία παραμονής στο ευρώ», βρίσκονται τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών εταιριών, που ενστερνίζονται την ιδεολογία και πολιτική της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Οι ποικιλώνυμοι εκπρόσωποι των αστικών κομμάτων που προβάλλουν ως «ελληναράδες», αποκρύπτουν ένα υφέρποντα εθνικισμό και αποσιωπούν τις ιστορικές ευθύνες τους για την «εξαέρωση» της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας και της υποταγής της χώρας στους ευρω-ατλαντικούς «συμμάχους». Κατά συνέπεια οι αντιδράσεις και τα συλλαλητήρια δεν πρέπει να θολώνονται από τα ….«καπνογόνα» ενός κούφιου εθνικο-πατριωτισμού, αλλά να συνδέονται με τα λαϊκά συμφέροντα, την απαλλαγή από την ιμπεριαλιστική επιτροπεία, τη διασφάλιση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας, της ειρήνης, της φιλίας, της αλληλεγγύης, ισότιμης συνεργασίας και της κοινής πάλης των λαών και χωρών της περιοχής.